काेराेना संक्रमितको संख्या बढिरहेकोले सर्तक हुनुपर्नेमा डा. पाण्डेकाे जाेड

154

इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका निर्देशक डा. बासुदेव पाण्डेले कोरोना संक्रमितको संख्या बढिरहेकोले सबैले पहिलेभन्दा अझै बढि सतर्कता अपनाउनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । शनिबार विहान नेपाली रेडियो नेटवर्कबाट प्रसारण भएको नेपाली बहस कार्यक्रममा पत्रकार ऋषि धमलासँग कुरा गर्दै उनले यस्तो जनाएका हुन् । उनले भनेका छन्,सरकार एकदमै जिम्मेवार हुनुपर्छ । अहिले यही जोखिमलाई ध्यान दिएर काठमाडौंमा निषेधाज्ञा लागू भएको छ । त्यसैको समयलाई हामीले लिएर के गरेका छौँ भने मेयर फोरममा गएर हामीले माइक्रोयोजना बनाएर कुन कुन ठाउँमा हटस्पट छ, सेन्टर काठमाडौंमा हामीले केशहरू हेरेका छौँ । सकेसम्म १ हप्ताभित्र समाधान गर्छौँ । रोग फैलिन नदिने काम हामीले गरिरहेका छौँ । अब संक्रमितहरू घटाउने काम गर्नुपर्छ । प्रस्तुत छ डा. पोण्डेसँग पत्रकार धमलाले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

कोरोनाको कहरबाट हामीले कसरी उन्मुक्ति पाउने ?

लकडाउन खुलिसकेपछि बाहिरबाट मानिसहरू तराइमा आए । त्यसपछि संक्रमणको दर बढेको छ । यो दर लगातार रूपमा बढिरहेको छ । पछिल्लो अवस्थामा भन्नुपर्दा लक्षण भएका व्यक्तिहरू पनि बढिरहेको हुनाले हामीले पहिलेभन्दा अझ बढी सर्तक हुनुपर्ने अवस्था हो ।

लक्षणहरू किन बढिरहेको छ ? कसरी बढिरहेको छ, के कारणले बढिरहेको छ ?

पहिला हामीले भनिरहेका थियौँ । ९९ प्रतिशतभन्दा बढी पनि लक्षणहरू थिए । सबैजसो व्यक्तिहरू बाहिरबाट आउने, क्वारेन्टाइनमा बस्ने धेरै जसो १५ देखि ४५ वर्षका व्यक्तिहरू थिए । श्रम गरेर आएका व्यक्तिहरू थिए । पहिला पुरुषहरू ८५ प्रतिशतभन्दा बढी थिए भने अहिले त्यो ३० र ७० प्रतिशत जस्तो भएको छ । यो सबै उमेर समुहमा भएको हो । खासगरी भारतमा केशहरू बढिरहेको र भारतबाट नेपालमा जो व्यक्तिहरू आए, तिनीहरूमा संक्रमण भएको हुनाले लक्षण धेरै भएको देखिन्छ ।

सरकार जिम्मेवार रूपमा आएको छ कि छैन ?

सरकार एकदमै जिम्मेवार हुनुपर्छ । अहिले यही जोखिमलाई ध्यान दिएर काठमाडौँमा निषेधाज्ञा लागू भएको छ । त्यसैको समयलाई हामीले लिएर के गरेका छौँ भने मेयर फोरममा गएर हामीले माइक्रोयोजना बनाएर कुन कुन ठाउँमा हटस्पट छ, सेन्टर काठमाडौँमा हामीले केशहरू हेरेका छौँ । सकेसम्म १ हप्ताभित्र समाधान गर्छौँ । रोग फैलिन नदिने काम हामीले गरिरहेका छौँ । अब संक्रमितहरू घटाउने काम गर्नुपर्छ । यो पालिका, प्रदेश मात्रको काम नभएर हामी सबैको काम भएकोले त्यसमा मेयरहरू तयार हुनुहुन्छ । १ हप्तापछि संक्रमणको दर कम हुन्छ । विरामीहरूका लागि सबैभन्दा मुख्य समस्या भनेको अक्सिजनको नै समस्या हुँदोरहेछ । उहाँहरूलाई अक्सिजन सप्लाई गर्नुपर्ने भएकोले यसको कमी नहुने गरी काम गर्छौँ । काठमाडौँ, ललितपुर र भक्तपुरमा फोकल पर्सन नै पालिकाअनुसार तोकेका छौँ । कहिले कमी कमजोरी हामीले हुन दिदैँनौँ ।

हाम्रो देशको निजी अस्पताल सुतेर बसेका छन् ? सरकारलाई असहयोग गरेका हुन ?

२०७२ सालमा जुन ठुलो भुइँचालो गयो, त्यस अवस्थामा सरकारी र निजी अस्पताल एकदमै मिलेर काम गरेको थियो । स्वास्थ्यको रेस्पन्स एकदमै नमुनाको रूपमा विश्वमा चिनिएको थियो । अहिले आएर अलि फरक प्रवृत्ति किन देखियो भने अहिले २ खालका विरामी एकै ठाउँमा राखियो भने संक्रमण सर्नसक्ने सम्भावना हुन्छ जस्तो कुराहरू आएका छन् । अरू के कुरा गर्नुपर्ने हो, त्यसका लागि कमिटि बनेको छ । अझै पनि निजी अस्पतालले विरामी नलिएको भन्ने कुरा आएको छ । कुनै पनि अस्पताल सरकारले चाहेको खण्डमा सरकारले काममा लगाउन सक्छ । यदि निजी अस्पतालहरूले सहयोग गर्नुभएको छैन भने कसरी त्यस अस्पताललाई प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ, त्यो प्रक्रिया अपनाउनुपर्छ ।

पि.सि.आर टेस्टको कुरा गर्दाखेरि निजी अस्पतालले धेरै पैसा लिएको छ । ७५०० लिएको छ । तपाईहरूले त ४५०० र ५५०० को कुरा गरिरहनुभएको थियो नि ?

मैले पनि त्यस्तो कुराहरू सुनेँ । ल्याबहरूमा ५५०० नलिएर अलि कम लिएको पनि मैले थाहा पाएको छु । कसैले ५५०० टेस्टको मात्र हो, त्यसबाहेक अरू हामीलाई गाउन, पि.पि ल्याउनुपरेको छ भनेर त्यसरी थप पैसा लिएको देखिन्छ । तर त्यस्तो गर्न पाइँदैन, मिल्दैन । यदि कहि कतै त्यस्तो भएको छ भने कारबाही गर्नुपर्छ ।

जनता के भन्छन् भने हामी त्यो पैसा तिर्न सक्ने अवस्थामा छैनौँ । कतिपय ठाउँमा निःशुल्क छ । सरकारले निःशुल्क गरिरहेको छ । एकजना व्यक्तिले अहिलेको अवस्थामा ७५०० तिरेर त्यो उचित छ ?

पहिलो कुरा त मैले के भन्न चाहेँ भने कसैले भन्नुहुन्छ, आज जाँचौँ, म अलि ढुक्क भएर बस्न चाहन्छु, भन्नुहुन्छ । पहिलो कुरा त पि.सि.आर कतिखेर गर्ने भन्ने कुरा महत्वपूर्ण कुरा भयो । कोही विदेश जानुपर्ने, विभिन्न कारणले गर्नुपर्नेछ भने मात्र पैसा तिर्ने हो । धेरै व्यक्तिको एकैचोटि गर्नुपर्ने हो भने त त्यति पैसा पनि नलाग्नुपर्ने हो । त्यही लटमा धेरैजनाको एकै समयमा एकै काम गर्नुपर्ने भयो भने त पैसा विस्तारै घट्दै जान्छ । यदि कसैले त्यसरी लिएको छ भने लिनुहुँदैन । त्यो नियम विपरीत हो । त्यसो भएको थाहा भयो भने कमिटि बनेको छ, एउटा क्वालिटि नियन्त्रण र अर्को यस्तो खालको बढी पैसा असुल्नेहरूलाई कारबाही गर्ने । अरू कारण जोडेर पैसा बढाउन पाइँदैन । सरकारले तोकेको पैसामा परीक्षण गरिदिनुहुन म विशेष अनुरोध गर्दछु ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयले नयाँ पोलिसी, रणनीति बनाउँदैछ ?

स्वास्थ्य मन्त्रालयले द्रुत नियन्त्रण कसरी गर्ने भन्ने रणनीति ल्याउँदैछ । यो कुरामा हरेक चोटि अवस्था कस्तो हुन्छ, त्यसलाई अपडेट गर्दै जाने भन्ने हो ।

हामीकहाँ अस्पताल त छन तर आई.सी.यु छैन ? सरकार कहाँ चुक्यो ?

यसमा ध्यान पर्याप्त रूपमा गएको छ । थप भेन्टिलेटरको कहाँनेर आवश्यकता हो, सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा त भेन्टिलेटर पुग्न दिने काम पहिले नै गर्नुपर्ने हो । यसमा ध्यान प्रशस्त रूपमा गएको छ । यसमा हामी सरकारी र प्राइभेट सबै हस्पिटल मिलेर गर्नुपर्छ । यसमा द्रुत एक्सन प्लान छ, त्यसमा हामी गईरहेका छौँ । यसमा मेयरहरूले के भन्नुभयो भने, तपाईहरूलाई के कुरा चाहिन्छ, पि.सि.आरको सामग्री किन्नुपर्ने हो कि, लजिस्टिक के हो त्यसमा हामी सहयोग गर्छौँ भन्नुभएको छ । केही समयपछि संक्रमण घट्छ ।

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here