काठमाडौं । सवैले सुनेकै कुरा हो, हामीले खाएको खानेकुरा पेटमा पुगेर पच्ने गर्छ। हामीले खाएको खानाबाट सिधै ऊर्जा प्राप्त हुँदैन । खाना शक्तिदमा बदलिनका लागि कयौं प्रक्रियाबाट गुज्रिने गर्छ।
भोजनलाई पेटले पचाउँछ तर मदिरालाई होइन । यसलाई पचाउने काम कलेजोले गर्छ। जब तपाईं मदिरा सेवन गर्नुहुन्छ, कलेजोले अन्य अंगले मदिरालाई सहज रुपमा लिनसक्ने गरी पचाउने कोशिस गर्छ।
यसक्रममा कलेजोले एन्टी ड्युरेटिक हर्मोन अर्थात् एडीएच नामको खास इन्जाइम रिलिज गर्छ। जुन अल्कोहललाई ब्रेक गर्ने काम गर्छ। यस प्रक्रियामा एसिटिल्डिहाइड बन्छ। जुन एक विषालु रसायन हो। हानिकारक रसायन देखेर शरीर यसलाई बाहिर निकाल्ने प्रक्रिया सुरु गरिदिन्छ। यसबाट पेटको दुखाइ, उल्टी जस्ता तमाम लक्षण सुरु हुने गर्छन्।
मदिरामा अल्कोहलका अलावा कनजेनर र सल्फाइट नामका तत्व पनि हुन्छन्। यसले हाम्रो शरीरमा भेसोप्रेसिन बन्ने प्रक्रिया नै रोकिदिन्छ। भेसोप्रेसिन यस्तो हर्मोन हो, जुन हाम्रो किड्नीको शरीरमा लिक्विडिटी बनाइ राख्नप प्रेरित गर्छ।
भेसोप्रेसिन रोकियो भने मिर्गौलाले शरीरमा रहेको पानी लगातार बाहिरन निकाल्न थाल्छ। त्यसैले पटक-पटक पिसाबल लाग्छ र शरीर डिहाइड्रेड हुन थाल्छ । डिहाइड्रेसनबाट टाउकोको दुखाइ र थकान महशुस हुन्छ।
यसैगरी मदिराका कारण निद्रा डिस्टर्व हुन्छ। यसबाट शरीर र त्यसमा रहेका अंगहरुलाई प्रशस्त आराम मिल्दैन। अर्को, अल्कोहलबाट बनेको इसिट रगतसँग मिसिएर पूरै शरीरमा फैलिन्छ र यसले दुखाइ र थकाइ हुन्छ। पटक-पटक पिसाब गर्दा इलेक्ट्रोलाइट्स र मिनरल्स पनि निस्किन्छन्। जसले गर्दा पनि ह्याङओभर हुन्छ।
